Karlików – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Bukowsko.

W latach 1340-1772 wieś położona była w ziemi sanockiej, w województwie ruskim. Następnie w latach 1772-1852 leżała w cyrkule leskim, później sanockim. Od 1867 miejscowość leży w powiecie sanockim, w gminie Bukowsko w Galicji.

W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie krośnieńskim.
Spis treści


Geografia

Wieś położona jest przy drodze 889 z Sieniawy, przez Bukowsko do Szczawnego. Droga ta łączy się drogą 892 prowadzącą do przejścia granicznego przez Radoszyce na Słowację, na Pogórzu Bukowskim i częściowo w Beskidzie Niskim.

Najniższe wzniesienie tego obszaru to szczyt Płonna o wysokości 439 m n.p.m., najwyższym jest szczyt Tokarnia wznoszący się na wysokość 777 m n.p.m.
Historia

Właścicielem tej miejscowości w 1529 r. był Mikołaj Herburt Odnowski. Wieś była częścią kompleksu dóbr hrabiów Ossolińskich i Stadnickich. W XIX wieku należała do Katarzyny z Bołoz-Antoniewiczów Romaszkanowej, żony Piotra Romaszkana, od której w 1832 roku kupili ją Wiktor (1792-1840) i Łucja z Ostaszewskich (1802-1894) Gniewoszowie. Pod nich dziedzicem Karlikowa był ich syn Feliks z Oleksowa Gniewosz (1836-1901). W 1916 syn Feliksa, Wiktor Gniewosz, odsprzedał dobra w Karlikowie Eustachemu Ścibor-Rylskiemu.

W roku 1898 wieś liczyła 343 mieszkańców zamieszkujących 53 domostwa, powierzchnia wsi wynosiła 6,23 km², dodatkowo obszar dworski zajmował 1,27 km² powierzchni, przeważała ludność rusińska oraz niewielka społeczność żydowska (<5%). W roku 1900 wieś liczyła 388 mieszkańców, całkowita pow. wsi wynosiła 629 ha oraz 56 domy[1]. Od listopada 1918 do stycznia 1919 Republika Komańczańska. Po roku 1944 miejscowi Rusini zostali przesiedleni na Ukrainę i na tzw. ziemie Odzyskane[2].

We wrześniu 1944 na przyległych wzgórzach toczyły się ciężkie walki między oddziałami AK i SS, wieś została zdobyta 18 września 1944[3].

W 1946 toczyły sie tu walki pomiędzy oddziałem "Stiacha" (UPA) a WP[4]. W tym czasie zostały zniszczone również ukryte na terenie wsi liczne schrony UPA.
Dawne nazwy

    Karlykow – rok 1483
    Karlowa – rok 1488
    Karlikow – rok 1557
    Karlikow – rok 1589
    (ukr. Karlikiv, Карликiв, łem. Karłykiw, s-c-s. Карликôвъ) – rok 1867

Nazwa od p. osob. Karla lub karlika (karzełka), w niektórych regionach Śląska również królik.
Nazwiska mieszkańców

Nazwiska mieszkańców od roku 1772 do końca XIX wieku: Baranicz, Bawolak, Cap, Chłonik, Chorik, Chudyj, Duduś, Furtak, Gajda, Gajdosz, Grumet, Gulicz, Hadam, Hojsan, Hołota, Hołowaty, Hopcan, Hudak, Huszczak, Ilcio, Kirik, Krawczyk, Kril, Król, Krzyszów, Lalak, Lewicki, Makar, Moskal, Nimec, Osiurak, Ostafi, Ostrowski, Puzyk, Rapawyj, Sałak, Sass, Sieradzki, Siwy, Sponda, Stefura, Stojan, Suchar, Suchyna, Sudek, Sudik, Szczerba, Szpynda, Sztejter, Szweda, Tymciow, Wanciów, Warcholak, Węgrzyn, Wołoszynowski, Zielonka, Zienticzka.
Religia

Parafia łacińska w Bukowsku. Karlików posiadał niegdyś drewniany, bogato ornamentowany kościół parafialny pw. Błogosławionej Dziewicy Marii Paraskiewy (eryg. ok. 1840 roku, należący do dekanatu sanockiego), obejmujący swoim zasięgiem kościół filialny w Przybyszowie (w roku 1867 było 453 wiernych) oraz kościół pw. św. Michała Archanioła w Woli Piotrowej (w 1867 roku 282 wiernych). Pod koniec XIX wieku parafia liczyła ok. 1200 wiernych. W roku 1936, sam kościół w Karlikowie liczył 459 wiernych.

Patronem kościoła, jego kolatorką była Lucia Gniewosz. We wsi pozostało do dziś miejsce po cerkwi (cerkwisko) z XIX w., murowana plebania sprzed I wojny światowej oraz cmentarz z zachowanymi nielicznymi nagrobkami.

(Źródło: metryki greckokatolickie z lat 1784-1850)
Turystyka

    W sezonie zimowym czynny jest wyciąg narciarski należący do klubu piłkarskiego Stal Sanok. Jest to najdłuższy wyciąg orczykowy na Pogórzu Bukowskim.
    Przez wieś przebiega szlak śladami dobrego wojaka Szwejka.
 

Źródło : Wikipedia